ACT (Acceptance and commitment therapie) kan o.a. ingezet worden bij mensen die:
- op een prettigere manier in het leven willen staan, die verlangen naar een vrolijkere en speelsere levenshouding
- op een meer flexibele manier met zichzelf, en hun gedachten, emoties en gedrag willen omgaan
- minder last willen hebben van piekeren en van blijven hangen in situaties uit het verleden of opzien tegen zaken in de toekomst
- last hebben van een sterke innerlijke criticus, die de lat hoog leggen en veel moeten van zichzelf
- negatieve kernopvattingen hebben over zichzelf en zouden willen leren meer compassie voor zichzelf te hebben
- zich onrustig of gespannen voelen, zonder altijd de vinger te kunnen leggen op de oorzaak of niet goed weten hoe met deze innerlijke onrust om te gaan
- de neiging hebben zichzelf weg te cijferen en neigen hun leven te veel in te richten naar de behoeften van anderen (soms omdat ze niet goed weten wat hun eigen behoeften zijn)
- zijn vastgelopen in hun leven, of de grip op hun leven verloren zijn en niet goed weten hoe nu verder
ACT is een vorm van gedragstherapie die er vanuit gaat dat alleen praten over je problemen vaak onvoldoende helpt. ACT is een ervaringsgerichte therapie waarbij de nadruk ligt op het doen van inzicht gevende oefeningen en het werken met metaforen. Binnen de therapie maar ook daar buiten zal je zelf actief aan de slag gaan.
De behandeling richt zich op zes kernprocessen:
Acceptatie: Het actief uitnodigen van vervelende gedachten, gevoelens en omstandigheden en te leren stoppen met vechten tegen onvermijdelijke zaken.
Cognitieve Defusie: Het leren scheiden van cognities (gedachten, ideeën of overtuigingen) en gedrag. Je kunt iets anders doen dan je gedachten je ingeven, wat je dus de keuzevrijheid geeft om het advies dat je brein je geeft op te volgen of niet.
Zelf als context: Het jezelf leren zien in context (samenhang) met je omgeving. Je problemen zijn niet wie je bent.
Hier en nu: De vaardigheid om oordeelsvrij in het hier en nu je ervaringen te observeren en te ondergaan zonder actie te ondernemen om ervaringen te vermijden.
Verhelderen van Waarden: Ontdekken wat je werkelijk belangrijk vindt in het leven, zoals gezondheid, vriendschap, persoonlijke ontwikkeling, creativiteit, spiritualiteit etc.
Toegewijd Handelen: De bereidheid om je gedrag stap voor stap te veranderen in de richting van de waarden waarmee je jezelf verbonden hebt.
ACT gaat ervan uit dat alle kernprocessen met elkaar in verband staan en niet los van elkaar gezien kunnen worden. Door het goed leren toepassen van deze zes processen in je leven kan je komen tot het ultieme doel van ACT: het bereiken van een grotere psychologische flexibiliteit.
Naast een uitgebreid intakegesprek wordt er gewerkt met een online vragenlijst (de zgn. Flexibiliteits Index Test, FIT-60) om vast te stellen hoe “psychologisch flexibel” je bent en op welke kernprocessen er leerdoelen geformuleerd kunnen worden.
Waarom ACT?
ACT is eind 20e eeuw ontwikkeld door de psycholoog Steven C. Hayes. Bij ACT wordt cliënten geleerd zich te richten op zaken waar ze direct invloed op hebben zoals hun gedrag en niet zozeer op zaken waar ze geen controle over hebben, zoals terugkerende ongewenste gevoelens en gedachten. Het accepteren van zaken waar men geen invloed op heeft, zonder erin te berusten, is de kern van ACT.
Uitgangspunt is dat het vechten tegen onvermijdelijke zaken ten koste gaat van een waardevol leven.
Het belangrijkste verschil met reguliere gedragstherapie is dat ACT zich niet richt op de verandering van de inhoud van gedachten, maar zich richt op verandering van de relatie die de cliënt heeft met zijn gedachten, dus de functie van gedachten.
De laatste jaren is uit empirisch onderzoek gebleken dat ACT effectief is bij diverse psychische en fysieke problemen zoals bij chronische pijn, angst en fobieën, depressie, psychotische stoornissen, arbeidsgerelateerde problemen, levensfaseproblemen, epilepsie en verslaving.
Sinds maart 2011 is ACT is de Verenigde Staten officieel erkend als evidence-based.
